Juan Recorde Cole 23 Ekim 1952 doğmuştur. Bugün ki Ortadoğu ve Güney Asya hakkında Amerikalı düşünür ve tarihçilerden birisidir. O hali hazırda Ricard Michel Kaligit kürsüsünün baş hocasıdır. Bu kürsü Mishigan üniversitesi tarih bölümündedir. Cole Modern Ortadoğu mevzusu hakkında birkaç kitap yazıp bastırmıştır. O, bazı Arapça ve Farsça tarihi metinlerin İngilizceye çevirmektedir. Cole Hristiyan bir ailedendir. 1972 yılında Bahailiğe doğru kaydı ama 1996 yılında Bahai teşkilatı olan Şedid ihtilafı üzerine Bahailikten ayrıldı. O 2002 yılında kendi görüşlerini Juancole.com sitesinde bilinçli görüşler adıyla yayınlamaya başladı. Bu görüşler aynı zamanda Truthdig.com Sayfasında da yayınlanıyor.
JUAN RECORDE COLE GEÇMİŞİ VE TAHSİLİ
Juan Recorde Cole Amerikanın New Mexico eyaletinde Albukerkide doğdu babası birleşik Amerika ordusuna bağlı olan Signal bölümünde hizmet yapıyordu. 2 yaşındaki iken ailesini işlerinden dolayı Fransa’ya nakil ettiler. Onun babası Amerika ordusu içinde iki dönemlik eğitim toplamda 7 sene için Fransa’ya gönderildi. Ayrıca 18 aylık eğitimini Eritre ülkesinin başkenti olan esmere de Kagniyo merkezinde gördü. Ayrıca bazı eğitim kurslarını Etiyopya da gördü. O şöyle açıklıyor ilk olarak Eritrede ki nüfusunun yarısı Hristiyan yarısı Müslüman olan ülkede Müslümanlığa merak saldı. Cole çeşitli yerlerde okula gitmiştir. 12 sene içinde 12 okulda ders görmüştür. Askeri üslerdeki ve şehir içlerindeki okullarda eğitim almıştır. Örnek olarak Birleşik Amerika da ki özellikle Californiya ve Kuzey Carolina eyaletindeki okulları sayabiliriz. Cole lisansını Norswestern üniversitesinde Tarih ve Mezhep metinleri dalında 1975 de almıştır. O bitirme çalışma sırasında Lübnan’ın Beyrut şehrinde kendi bölümüyle ilgili bir araştırma yaptı. 1975 yılında bitirme projesi için tekrar kendi şehrine döndü. Lübnan da ki iç savaştan dolayı tahsilini tamamlayamadı. Bu yüzden yüksek lisans tahsilini İslami ve Ortadoğu araştırma bölümünde Kahire’nin Amerikan Üniversitesinde başladı. 1978 yılında mezun olup tekrar Lübnan’a döndü. Bir gazetede 1 sene mütercim işi yaptı. 1979 – 1984 yılına kadar kendi doktora dönemini İslami araştırmalar bölümünde Los Angeles’in California Üniversitesinde başladı. Doktora tezini bitirdikten sonra Mişigan üniversitesinde tarih asistanı olarak işe başladı ve 1995 yılında tam hocalık rütbesine yükseldi. O aile geçmişi bakımından Protestan ve Katolik karışımıydı. Askeri üslerdeki yaşamında bir Protestan olarak yaşamını devam ettirdi. 1960 ve 1970’lerde Buda ilik gibi Şark dinlerine meraklandı. 1972 yılında Norswestern üniversitesinde akademik tahsili sırasında Bahailiğin üyesi oldu. Onun araştırmaları bu fırka üzerinde odaklanmış oldu. O 1996 yılında Bahai teşkilatla ve bu teşkilatta ki yönetim sistemi hususunda şiddetli bir tartışması oldu. Bu yüzden Bahailikten ayrıldı. Bu olay özellikle Bahai teşkilatının onu tehdit etmesi ve Bahai teşkilatının, onun yazılarını sansür etme teklifinden sonra oldu.
RÜTBELERİ VE ALMIŞ OLDUĞU ÖDÜLLER
Juan Recorde Cole Hindistan’a gitmek için Fulbrayt tahsil bursu (1982) de ve Mısır (1985-1986) hediye edildi. 1991 yılında Amerika’nın insan ilimlerinin milli müessesinin grantini, Şii itikat ve tarihinin araştırılması için aldı. Cole 1999 – 2004 yılları arasında Uluslararası Ortadoğu araştırması olan derginin genel sekreteriydi. O, Amerika profesyonel Enstitüsünün İran araştırma ve İran araştırma dergisinin baş sekreteri olarak hizmet etti. Cole Kasım ayının 2004 yılında Kuzey Amerika’nın Ortadoğu araştırma Kuruluşunun başkanı olarak seçilmiş oldu. O, 2006 yılında James Anderson ödülünü toplumsal barışın gazetecisi olarak Hunter Kolejinden aldı.
İLMİ GEÇMİŞİ
- 1975 Tarih ve Mezhebi Metinler Uzmanı Norswestern Üniversitesi
- 1978 Arapça ve Tarih Araştırmasının Yüksek Lisansı Kahire’nin Amerikan Üniversitesinden
- 1984 İslami Araştırma Doktorası Los-Angeles Kaliforniya Üniversitesinden
- 1984 – 1990 Michigan Üniversitesi Tarih Bölümü Asistanı
- 1990 – 1995 Michigan Üniversitesinin Tarih Bölümü Doçenti
- 1992 – 1995 Ortadoğu ve Kuzey Afrika Araştırma Merkezi Müdürü Michigan Üniversitesi
- 1995 – 2007 Michigan Üniversitesinin Tarih Bölümünün Tam Hocası
- 2007 – Günümüze Michigan Üniversitesi Tarih Bölümünde Ricard Michel Kaligit Kürsüsü Hocası
- 2009 – 2012 Michigan Üniversitesi Güney Asya Araştırma Merkezi Müdürü
ARAŞTIRMA KONULARI
1972 Yılında Bahai Juan Recorde Cole akademik araştırmalarına Bahailik hakkında başladı. Onun Bahai olması onu Ortadoğu tarihi ve dilleri hakkındaki araştırmasına sevk etti. Çünkü bu yerler Bahailiğin doğduğu yerlerdir. Ayrıca bu araştırma onu Müslüman nüfusu çok olan ülkelerde Bahailiği tebliğ etmeye teşvik etti. Bu ülkeler Ürdün, Lübnan, Mısır ve Hindistan’dı. O şuanda Fasih Arapça, Lübnan ve Mısır Arapçası, Farsça, Urduca konuşabiliyor. Ayrıca Türkçeye de aşinadır. Onun birçok merak ettiği şeyler onun Bahai geçmişinde kökleri vardır. O, Şia hilali ve İslam’ı konularda birçok konular da makaleler yazmıştır. Onun Şeyh Ahmet Ehsayi(Şeyhiyye Fırkasının Önderi) konusundaki araştırmaları Amerika Milli İnsani Kuruluşunun bursu doğrultusundaydı. Cole araştırmalarında şu sonuca vardır ki İnsanlar Şeyh Ahmeti Ehsayiden sonra yanlışlıkla Babi ve Bahaiye mezhebine bağlanmışlar. Hâlbuki bu inançlar itikat bakımından Şeyhiyyelikte yer almamaktadır. Cole 1996 yılında Bahai yönetim teşkilatı ile olan uyuşmazlığı sonrasında Bahailikten ayrıldı. Daha sonra ilan etti ki kendine has şahsi bir inanca varmıştır. Onun inancının Bahailikle hiçbir ilgisi yoktur. Cole Bahailikten ayrıldıktan seneler sonra Bahailik hakkında kitap yayınlamaya devam etti. Elbette onun yazmış olduğu konular Eylül 2011 vakıasından sonra siyasetle ilgili oldu. O, üç cilt Halil Cubran Arapça eserlerinden İngilizceye tercüme etti.
BAHAİLİK HAKKINDA Kİ BİLGİ VE FAALİYETLERİ
Cole Bahai olduğu sürelerde kendi araştırmalarını Budailik ve Sufiye hususunda devam ettirdi. O Bahai toplumunun fırkasal ve tefekküre karşı durumlarından kaçıyordu. Cole gittikçe şunu anladı ki Bahailer Kadın ve Erkek eşitliğinin hukukuna inançları yoktur. Örnek olarak şunu keşfetti ki Kadınlar Yüce Adalet Evinin yönetiminde üye olmaya hakları ve imkânları yoktur. O, bunu anladı ki Bahailerin ırkçılık konusundaki inançları pratik olarak dışarıda hiçbir yankısı yoktur ve pratikte susmuşlar konuşmuyorlar. Müslüman ve Katoliklerden daha çok Pulularist değiller. Bahailer buna inanıyorlar ki sadece onların dinleri kâmildir. Diğer dinler tam değildir. Cole şu sonuca vardı ki Yüce Adalet Evi barışçıl değildir. Bahailerin fırkasal düşüncelerinde şöyle beyan olunur ki Dini Bahai hükümeti tüm Dünyaya hükmetmelidir. Cole gittikçe merakını Bahailiğe karşı yitirdi. 1982 de Bahai olmayan biriyle evlendi. Bahai toplumu tarafından eşi terd olununca kendi hizmetlerini Bahailiğe kesmiş oldu. Artık onların merasimlerine ve toplantılarına katılmıyordu. 1990 yıllarında o, Bahailikte hala aktif olduğu sürede tarihi ve siyasi yazıları ve tartışmaları yüzünden Bahai yönetiminin nefretine maruz kaldı. 1996 yılında yüksek rütbedeki Bahai makamı onunla temas kurarak Ahd ve misak kırıcısı olarak ilan edeceklerini söylerek onu tehdit ettiler. Bahai kurallarına göre Ahd ve Misak nakisi olan kimse ile diğer Bahailer temas kuramazlar. Ayrıca böyle bir insanının dostları ile bile irtibat kurmayacaklar. Cole Yüce Adalet Evinin tehdit ve kapalı zihin yönetiminden şaşırdı. Artık Bahai toplumunda kalmaktan vazgeçti ve aynı sene Bahailikten ayrıldı. Cole Bahailiğe inandığı sürelerde onlar için birçok hizmetler etti. O Beyrut’ta Bahai toplumu temellerini atan kişidir. Ayrıca Gambiya ve Senegal ülkesinin köylerinde hizmet etmeye başlayarak onlara köylerdeki mahalli Bahai şuralarının kurulması hakkında bilgi verdi. Cole kendi faaliyetlerinin ilk senelerinde kendisi ile aynı fikirde olan Bahai araştırmacılarla irtibat kurdu. O Ech Bahai projesini tesis etti. Bu projede ve sitede Bahailikte az bulunan Ezeli ve Bahai bulunmaz eserlerini ve kitaplarını bu sitelerde koydu. Beyani Farsi ve Bedi kitaplarını yayınladı. Cole’ün birçok ilk yazıları Bahai eserler yayın teşkilatları tarafından çeşitli Bahai dergi ve sitelerde yayınlanmış oldu. Bu yazıların bazıları ünlü Bahai Mübelliği Gülpeygani eserlerinin tercümesiydi.
İnternet Alanındaki Tartışma Gruplarının Oluşturulması
Dünya web şebekelerinin kurulması ile Kul kendi bahai araştırmalarını elektronik ortamda yapmaya başladı. O kendi araştırmalarını önce 1960’ların başından ortasına kadar devam ettirmişti. Bu araştırmaları uluslararası web sayfalarında tekrar aramaya başladı. O Farsça ve Arapça dilindeki babi ve bahai senetleri İranlı ve Amerikalı araştırmacılarla paylaşmaya başladı. Ve böylece önceden daha büyük olan şahsi bir arşivi icat etti. O kendisinin yeni bulduklarından bahsetmek için elektronik post ve e-maillerle paylaştı. Onun yeni senetler ve kaynaklara ulaşabilmesi bir tarafta, diğer taraftan Osmanlılar ve Osmanlıların bahai inancı hakkındaki görüşlerini 19. Yüzyılda ayrıca onun internet alanındaki bahisleri sonucu, bu tartışmalar bir ‘Modernite ve Çağlar’ adındaki bir kitabın 1998 senesinde yazılması ile sonuçlandı. Maalesef ne bu kitap ne internet alanındaki bu araştırmalar Bahailiğin fundamentalist yönetimi tarafından pek hoş karşılanmadı.
Bu kitap Juan Cole’un ahit ve misat kırıcısı olarak bahai yönetimi tarafından reddedilmesi ve bahai üyeliğinden çıkarılmasından sonra yayınlandı. Juan Cole’un Bahailikten çıkması çok yankı yarattı. Juan Cole’un Bahailik hususundaki yazılarının pek bir yankısı olmadı. Bunun nedeninin birincisi budur ki, batı ülkelerinde İran’daki azınlık dinlerin araştırmaları hususundaki kuruluşlar çok azdır. Yani batı araştırma kuruluşları İran’daki azınlık dinleri hususunda pek ilgi göstermemektedir. Ve o bölgede dinler hususundaki araştırmaları akademik araştırmalarda pek ilgi görmüyor. Ayrıca İran’da Bahailik konusu bir tabu konusu olarak görülmektedir. Bu yüzden İranlılar onun hususunda konuşmaktan çekinirler. Buna ilave olarak bahilerin çoğu kendi inançları konusunda akademik araştırmalara pek ilgi göstermiyorlar. Bu yüzden bu kitap sadece bir araştırma işi olarak derlenmiş oldu. Bunun nedeni yukarıda saydığımız üç grubun bu kitap hususundaki konulara derin olarak ilgi göstermemelerindendir.
Merlin Swartz bir Amerikan tarih dergisinde bu kitap hakkında bir makale yazmıştır. Ve o makaleyi çok ince ve dakik bir makale olarak bilmiştir. Yazara göre bu makale aydınlatıcı ve gerçeğe dayanan bir makaledir.
Kopenhag üniversitesinden Margit Warburg mezhep tarihi kitabında şöyle diyor: ‘Cole, asıl Farsça ve Arapça kaynakları ve yazıları, Ortadoğu’ya hakim olan siyasi akıntılar ve özellikle geçmiş Osmanlı döneminin siyasi hareketleri ve İran’daki geçmiş siyasi değişimler zeminesinde araştırmıştır.’
Margit Warburg’a göre Kul, değerli Farsça, Arapça, Türkçe ve kendi derin bahai bilgisinden ve Ortadoğu tarihinden faydalanarak çok değerli, tarih hususunda kabul edilebilir ve bütün incelikleriyle düşünülmüş fikir tarihi hususunda bir araştırma yapmıştır. Cole, düşünce ve fikir tarihinden yararlanarak bize bölgeden geniş bir zihniyet görüntüsü vermektedir. Kul bize göstermiştir ki Bahailik ve SentSimoniyanist düşüncesi arasında derin bir benzerlik vardır.
Berberci Hatırası (Hatıratı Selmani )
‘Hatıratı Selmani’ kitabı Mirza Hüseyin Ali Nuri bahaullahın özel berberi olan Muhammed Ali Selmani’nin bibliyografıdır. 1980 yılında Amerikada bir bahai yayın evi olan Beyan yayınevi bu hatıraların Juan Cole tarafından bir kitapta toplanması hususunda çaba harcadı. Bu iş çok süratle Adalet Evi tarafından hemen önlendi. Juan Cole, bahai inancındaki hakikati özgürce arama öğretisine istinaden Adalet Evine babi ve bahai tarihinin gizlenmesi hususunda itiraz etti. Çünkü yüce adalet evinin görüşüne aykırı olan babi ve bahai tarihinin bazı bölümleri yok edilmelidir. Bazı bahai yazarlar adalet evinin siparişine göre asıl ve orijinal babi ve bahai tarihlerini ya özetleyerek yazıyorlar ya da adalet evinin öğrenilmesini istemediği gerçek tarihi konuları yok ediyorlardı. Bu iş ise bahai tarihinin gerçeklerinin yok olunmasına ve bu tarihi konuların yüce adalet evinin görüşüne dayanarak nakledilmesine sebep olurdu. Juan Cole adalet evine bu yüzden itiraz etti.
31 Ağustos 1982’de yüce adalet evi Juan Cole’dan birkaç konuya işaret eden bir mektup aldı. Bu mektupta Juan Cole adı geçen kitabın bastırılması hususunda isteğini yazmıştı. Ayrıca Juan Cole bu mektupta ilan etmiştir ki, yüce adalet evi bu kitabın bazı sayfalarının bastırılmaması ve yazılmaması hususunda kendisine emirler vermiştir. Bu mektuptan birkaç gün geçtikten sonra başka bir kişi bu konuda tekrar yüce adalet evine mektup yazdı. Yüce adalet evi bu mektuplara cevap vermeyi bir süre erteledi. Ayrıca bay Roger White aynı konuda yüce adalet evine hitaben gönderilmiş olan bir özel mektubu adalet evi mensuplarına teslim ederek bu hususta onlarla görüştü. Bundan önce adalet evi 19 Ağustos 1980 de Juan Cole’a bir mektup göndermişti. O mektupta şöyle denilmişti ki; Amerika Milli Mahfili tarafından farsça senetler ve kitapların incelenmesi için özel bir heyet kurulmuştur. Bu heyet ‘Selmani Hatıratı’ kitaplar gibi kitapların yayılma hikmeti ve zamanı ve o kitaplardaki yazılar hususunda önlem alacak ve karar verecekti. Bu yüzden adalet evi şöyle düşünüyormuş ki; bu kitapta aynı dedikleri gibi tekrar heyet tarafından incelenecekti.
Ama Ağustos 1982’de bir bahai şahıs, adalet evine bir mektup yazarak bu kitabın metinlerinin tamamının yayınlanması için merakla beklediğini bildirmiştir. Bu mektubun peşinden adalet evi tarafından farsça kitaplarının kontrol heyetinin sekreteri olan Bay Direhşani ile hemen bir telefon teması kuruldu. Adalet evine gelen mektupta Juan Cole’un kitabı hakkında şöyle söylenmişti: ‘Kontrol Heyeti Sekreteri, bu kitabın metinlerinin tamamının yayınlanmasının hikmetli olmayacağı konusunda sizleri ikaz etsin.’ Ama Amerika Milli Bahai Mahfili bu kitabın yayınlanmasının yaratmış olacağı zorlukları inceletmemiş ve değerlendirmemiştir.
Ayrıca adalet evi 2 Aralık 1982’de başka bir mektubu Juan Cole’a gönderdi. Ve o mektupta adalet evinin Birleşik Amerika’da bir heyetin teşkil olunmasını ve böyle kitapların incelenmesi ve kitaptaki konuların zamana göre yayımlanma izninin verilip verilmeyeceğini değerlendirmesini bildirmiştir.
Burada önemli olan konu şudur ki Muhammed Ali Selman, Bahaullah’ın yakın sahabelerindendi ve Hristiyan olan Juan Cole, O’nu Hz. İsa Havarileri ile mukayase etmişti.
Bu Hatıra kitabında İran’ın Sultanabad şehrindeki Bahailerin Bahaullah’a itirazları yazılmıştır. Onlar Bahaullah’a demişlerdir ki “ Değerli Amca” eğer sen Tanrı isen neden biz bu kadar sıkıntı ve zorluk içindeyiz. İşte Adalet evi tarafından kurulan kitap sansürü heyeti bu metinlerinin silinmesini istemiştir. Bu yüzden Kaliforniya Üniversitesinde olan İranlı Profesör Emin Benani Selmani Hatırası kitabı hakkında bir önsöz yazmıştır. Ama kendisi şu konuda ısrar ediyordu ki adı bu kitaba yazılmasın. Çünkü bu kitapta bir çok gerçekler sansürlenmiştir.
